To narzędzie analityczne wykorzystywane przy budowie strategii zakupowych.
Model ten został opracowany przez dr Petera Kraljicia w 1983 r. Do dziś Macierz Kraljica uważana jest za podstawowe narzędzie kategoryzacji wydatków w organizacjach. Dr Peter Kraljic zaproponował swój sposób na podział kategorii (produktów/dostawców) zakupowych wg kryteriów wartości wydatków oraz ryzyka dostaw (zakłada on analizę finansowego aspektu zakupów oraz ryzyka dostaw rozumianego jako ryzyko zmiany oraz współpracy zwłaszcza w odniesieniu do nowych dostawców). Na podstawie dwóch wymiarów: wpływ danego produktu na wynik finansowy przedsiębiorstwa oraz ryzyko związane z dostawami, wyodrębnione zostały CZTERY główne grupy produktów. Model ten może stanowić podstawę dla określenia relacji, które powinny nas łączyć z danym dostawcą. Do zasadniczych cech, które mają wpływ na ocenę ryzyka związanego z dostawami jest precyzyjne określenie liczby dostawców, którzy spełniają wymagania stawiane im odnośnie danego produktu, a także określenie poziomu ryzyka związanego z rezygnacją dostawcy ze współpracy odnośnie wybranego produktu. Na ocenę wpływu danego produktu na wynik finansowy przedsiębiorstwa wpływają natomiast obroty osiągane na danym produkcie, potencjał redukcji kosztów, a także procentowy udział kupowanego produktu na tworzenie wartości dodanej.

Analiza powyższych czynników umożliwiła wyselekcjonowanie czterech najważniejszych grup produktów:

1. produktów standardowych,
2. wąskich gardeł,
3. produktów „dźwigni”,
4. produktów strategicznych.

Każda z wymienionych grup charakteryzuje się odmiennym sposobem budowania relacji z dostawcami, a co za tym idzie należy zastosować całkiem inne metody sourcingowe oraz narzędzia w celu uzyskania optymalnych rezultatów. W zależności od tego, w której grupie znajduje się dany produkt/usługa powinniśmy przyjąć odpowiednie podejście względem dostawcy tego produktu/usługi.

Korzystanie z macierzy Kraljica w zarządzaniu relacjami z dostawcami ma wiele zalet, przede wszystkim pozwala zredukować koszty, a także zoptymalizować strategie sourcingowe odnośnie poszczególnych kategorii produktowych. Macierz pozwala przejrzyście sklasyfikować dostawców, a wypracowane narzędzia w poszczególnych grupach produktowych są dla pracowników działów zakupów cennymi wskazówkami.